Intensywnie pracuję nad swoim projektem poświęconym obszarom chronionym Rosji. I jestem w najlepszym do tego miejscu: pośród wulkanów i gejzerów. Jeśli wszystko pójdzie po myśli, to jutro lub pojutrze zniknę na parę tygodni. Mam bowiem możliwość wybrać się do odległej, niezamieszkanej chatki, z której strażnicy korzystają od czasu do czasu w charakterze chatki przejściowej i w której nie ma internetu. Ale jest tam za to Ocean Spokojny, łososie płynące na tarło, niedźwiedzie i bieliki olbrzymie…
Szkoda będzie opuszczać Dolinę Gejzerów i kalderę wulkanu Uzon. W ciągu trzech tygodni zrobiłem tu tyle gigabajtów zdjęć, ile podczas całej półrocznej wyprawy! Oto kilka z nich ukazujących uroki kaldery z lotu ptaka. Wszelkiego rodzaju gorące źródła, jeziora różnej wielkości, potoki, bagna, borówczyska. Nie dam rady opisywać szczegółowo, co przedstawia każde zdjęcie, po prostu zachwyćcie się pięknem tutejszych krajobrazów…
Wszyscy dobrze wiedzą, jak to jest, kiedy przyczepi się do człowieka jakaś natrętna melodia. Trudno jest się od niej uwolnić. Mam tak z Ałaidem. Cokolwiek fotografuję, mimowolnie Ałaida w kadrze rejestruję :) Ale teraz niejako uwalniam się od tego natręctwa, ponieważ przez ostatnie kilka dni widoczność była bliska zeru, wspomniany zaś wulkan oddalony jest o sto kilometrów. Zamieszczę tylko dwa zdjęcia i ani jednego więcej.
Na fotografii poniżej widnieją gorące źródła Niżnie-Koszelewskije (ros. Нижне-Кошелевские).
Opowiem dziś o jeszcze jednym fantastycznym miejscu w Rezerwacie Kronockim — kalderze wulkanu Uzon.
Jak podaje Wikipedia, kaldera to wielkie zagłębienie w szczytowej części wulkanu, powstałe wskutek gwałtownej eksplozji niszczącej górną część stożka wulkanicznego albo wskutek zapadnięcia się stropu komory pomagmowej wraz ze stożkiem wulkanicznym. Kaldera różni się od krateru pochodzeniem i imponującymi rozmiarami. Można sobie wyobrazić, jakiej wielkości był wulkan Uzon, jeśli obecne wymiary kaldery, powstałej po jego zapadnięciu się, wynoszą 9 na 12 kilometrów.
Uzon to gasnący wulkan, jego aktywność zamiera. Ostatnie wielkie zdarzenie wulkaniczne — erupcja skutkująca powstaniem jeziora Dalnieje (ros. Дальнее) — miało tu miejsce około 8 tysięcy lat temu. Jezioro Dalnieje powstało w wyniku wypełnienia wodą krateru o średnicy ponad kilometra. Przez 8-9 miesięcy w roku skute jest ono lodem, niemniej zamieszkuje je izolowana populacja golca, której pochodzenie nie zostało jak dotąd wyjaśnione.
Obecnie kalderę wulkanu Uzon porasta pagórkowata tundra, wśród której rozrzucone są nagie pola termalne, a także tafle dużych i małych jezior. Na polach termalnych znajduje się około tysiąca gorących źródeł o różnych kształtach i rozmiarach.
Uzon w przedrannej mgle. Nad zboczem kaldery wznosi się szczyt sąsiedniego wulkanu Taunszyc (ros. Тауншиц), oświetlony już przez wschodzące słońce.
W bezwietrzne dni kalderę wypełnia duszący zapach siarkowodoru, który czuje się nawet, lecąc nad Uzonem helikopterem. Kilka lat temu wróciłem z kaldery do Pietropawłowska Kamczackiego i próbowałem wynająć pokój w hotelu. Recepcjonistka długo mnożyła przeszkody, ponieważ roztaczałem wraz ze swoimi rzeczami trudny do usunięcia zapach zgniłych jaj; sam zaś go po prostu nie czułem, przez kilka tygodni zdążyłem się do niego przyzwyczaić.
Uzon to kamczacka mekka dla naukowców. W tutejszych gorących źródłach rodzą się współczesne minerały — odkryto ich już około 70, w tym uzonit, którego nie znaleziono do tej pory w żadnym innym miejscu planety. W gorącej wodzie żyją zadziwiające organizmy, podobne do tych, które istniały podczas narodzin życia na Ziemi.
Wśród fotografów Uzon słynie ponadto ze swoich żywych jesiennych kolorów — nawet na Kamczatce nigdzie indziej nie znajdzie się takich. Swoją nasyconą paletę barw zawdzięcza kaldera niepozornym roślinom z rodzaju Arctous. Obejrzyjcie wspaniałe albumy poświęcone Kamczatce autorstwa Wadima Gippenreitera, Andrieja Nieczajewa, Siergieja Gorszkowa, Vincenta Muniera — żaden z nich nie przeszedł obojętnie wobec jesiennych uroków kaldery. Ja też bywałem o tej porze roku w kalderze, ale o tym opowiem lepiej jesienią.
Wschodnie pole termalne. Żółty kolor to nalot siarki.
Gorące źródło. Szara obręcz z rozchodzącymi się promieniami wokół źródła — to kolonia organizmów termofilnych, żyjących w temperaturze zbliżonej do temperatury wrzenia.
Pęcherze w gorącym źródle.
Gorące wulkany błotne.
Wulkan błotny Skulptor (ros. Скульптор). Wydostająca się z głębi ziemi para tworzy co minutę na powierzchni gorącej gliny różnorodne wzory.
Ten oto wulkanik błotny, znajdujący się na północnym polu termalnym, jest miniaturową kopią prawdziwego wulkanu.
Marsjański krajobraz na Ziemi. Są niedźwiedzie na Marsie! Ich ślady przecinają pola termalne wzdłuż i wszerz.
Niedźwiedzica z młodym odpoczywa na polu termalnym od owadów, które nie dają spokoju w trawiastej tundrze.
W 2008 roku po długiej przerwie w kalderze wytrysnął gejzer. To jedyny gejzer Rezerwatu Kronockiego położony poza granicami Doliny Gejzerów.
Gejzer znajduje się niedaleko chatki, dlatego obserwowanie go nie wymaga wielu zabiegów.
Wulkaniczne jezioro Dalnieje. Zdjęcie zrobione zostało w początkach lipca, ale jezioro nadal skute jest lodem.
Jezioro Centralnoje (ros. Центральное) położone jest w najniższej części kaldery. Wypływa z niego rzeka Szumnaja (ros. Шумная), która wpada do Oceanu Spokojnego.
Górne zdjęcie zrobiłem dwa tygodnie temu w Dolinie Gejzerów, położonej w Rezerwacie Kronockim na Kamczatce. Niedźwiedź przechodzi obok silnie parującego gorącego źródła. Dziś trudno rozpoznać w owym źródle wspaniałą Grotę Malachitową, znajdującą się niegdyś tuż przy szlaku turystycznym i budzącą zachwyt tysięcy odwiedzających dolinę.
Znalazłem w swoim archiwum kilka fotografii zrobionych przed zejściem ogromnej lawiny błotnej 3 czerwca 2007 roku. Zdjęcia ukazują Grotę Malachitową w różnych porach roku, w całej jej wspaniałości.
IGOR SHPILENOK 